భావము:
“భావయంతి ఇతి భావాః” – అని ఆర్యోక్తి .
అనగా వాచిక – ఆంగిక – సాత్వికాభినయములతో నర్తకి / నర్తకుడు రూపకములలోని అర్ధాలను భావింపచేయుట వలన “భావము” అనబడింది.
విభావము:
విశిష్ట జ్ఞానహేతువు అయినది విభావము అనబడినది. రసమును నటుడు అనుభవించడానికి హేతువయిన సందర్భం విభమగును. అనగా ఒక రసమును నటుడు (సహనటుడు) వాచిక – ఆంగిక – సాత్వికాభినయములను విశిష్టముగా తెలుసుకొనబనవి కవునా విభావములు అనబడినవి.
అనుభావము:
అంగ, వాక్కు, సత్త్వకృతమైన అభినయము అనుభవయోగ్యగా ఉండును. కావున అది అనుభవము అనబడినది. (రంగముపై నటుడు తాను ఒక సందర్భమును అనుభవించునపుడు ప్రతిస్పందన సకాలములో వ్యక్తమవుతుంది. అలా అనుభవయోగ్యమైన సందర్భాలు కావునా వాటిని అనుభములు అన్నారు.)
స్థాయీభావము:
రసము పండుటకు అత్యంత ప్రధానమైన స్థాయీభావము. ఈ స్థాయీభావములు రసత్వమును పొందుట వలన భావము ఏర్పడుతుంది. అంతవరకు స్థిరంగా ఉంటుంది. గనుక దీనిని స్థాయీభావము అని అంటారు.
ఇవి :
రసము స్థాయీభావము
శృంగారం రతి
హాస్యము హాసము
కరుణము శోకము
రౌద్రము క్రౌధము
వీరము ఉత్సాహము
భయనకము భయము
భీభత్సము జుగుప్స
అద్భుతము విస్మయము
శాంతము శమము